PRZYDOMOWE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW

W Gminie Załuski w ostatnich latach ilość wytwarzanych ścieków komunalnych systematycznie wzrastała w następstwie dynamicznego wodociągowania wsi. Obecnie teren Gminy jest w 100% zwodociągowania, dlatego zadaniem priorytetowym jest wyposażenie gospodarstw posiadających instalację wodną w urządzenia do oczyszczania ścieków. Po dokonaniu wielowariantowej analizy rozwiązań gospodarki ściekowej pod względem technicznym jak i ekonomicznym, Gmina Załuski podjęła decyzję o realizacji projektu pt.: „Budowa oczyszczalni przydomowych”.

I. Warianty rozwiązań

Wariant I zakładał budowę pięciu oczyszczalni lokalnych dla największych miejscowości. Pozostałe jednostki osadnicze, których nie objęto kolektorami zbiorczymi w systemie oczyszczalni lokalnych, przewidziano do budowy indywidualnych systemów oczyszczania ścieków.

Ø Minimalne nakłady inwestycyjne, które należałoby ponieść dla tego rozwiązania wyniosłyby 19 304 200,00 zł.

Ø Nakłady inwestycyjne na skanalizowanie jednej nieruchomości wyniosłyby w tym przypadku około 14 976,11 zł.

Wariant II przewidywał budowę dwóch oczyszczalni lokalnych: w Szczytnie i Kroczewie. Sieć kanalizacyjna byłaby rozplanowana tak jak sieć wodociągowa. W wariancie brak jest oczyszczalni indywidualnych.

Ø Minimalne nakłady inwestycyjne, które należałoby ponieść dla tego rozwiązania wyniosłyby: 66 030 000,00 zł.

Ø Nakłady inwestycyjne na skanalizowanie jednej nieruchomości wyniosłyby w tym przypadku około 51 225,75 zł

Wariant III przedstawia koszty skanalizowania całej gminy z zastosowaniem przydomowych.

Ø Minimalne nakłady inwestycyjne, które należałoby ponieść dla tego rozwiązania wynoszą 13 276 700,00zł.

Ø Nakłady inwestycyjne na skanalizowanie jednej nieruchomości wyniosłyby w tym przypadku 10 300,00zł.

Po przeanalizowaniu trzech wariantów rozwiązania problemu gospodarki ściekowej na terenie Gminy Załuski za celowe należy uznać zastosowanie wariantu III. Zarówno pod względem technologicznym jak i ekonomicznym, w wariancie tym należy spodziewać się osiągnięcia najlepszych efektów.

Za zastosowaniem Wariantu III przemawiają:

Niskie koszty finansowe inwestycji przy udziale środków budżetowych gminy, właścicieli nieruchomości oraz przy współfinansowaniu ze środków UE

Możliwość zrealizowania inwestycji w rozłożeniu na etapyKoszty eksploatacji kanalizacji indywidualnej nie obciążają budżetu gminyZastosowanie rozwiązań przewidzianych w omawianym wariancie umożliwi uzyskanie maksymalnego efektu ekologicznegoZapewnienie realizacji założeń gminy w zakresie ochrony środowiska, zaspokojenie potrzeb i oczekiwań mieszkańców gminy.

II. Porównanie wad i zalet kanalizacji indywidualnej i zbiorczej

III. Rodzaje kanalizacji indywidualnej

Wśród kilku podstawowych rozwiązań indywidualnych oczyszczalni ścieków można wyodrębnić następujące:

1. 1.Szczelny zbiornik bezodpływowy (szambo) opróżniany okresowo taborem asenizacyjnym; ścieki wywożone są do punktu zlewczego w oczyszczali zbiorczej. Wadą systemu jest wysoki koszt usług asenizacyjnych.

2. Osadnik gnilny z rozsączeniem podczyszczonych ścieków do gruntu.

W osadniku zachodzą procesy sedymentacji i flotacji oraz sedymentacja osadu. Ostateczne oczyszczenie ścieków następuje w warstwach gruntu pod drenażem rozsączającym. Adsorpcja zanieczyszczeń na powierzchnię cząstek gruntu powoduje rozwoju mikroorganizmów powodujących rozkład zanieczyszczeń organicznych na stałe i gazowe produkty nieorganiczne oraz na masę komórkową, tworząca wokół cząstek gruntu biomasę. Niekontrolowany przyrost biomasy może prowadzić do zmniejszenia przepływu ścieków lub uniemożliwić ich odprowadzenie do gruntu. Osadniki gnilne z drenażem rozsączającym uniemożliwiają kontrolę skuteczności oczyszczania ścieków. Prawidłowo wykonany drenaż rozsączający wymaga ułożenia ich na znacznej powierzchni.

Do zamontowania drenażu potrzebne są sprzyjające warunki:

· działka nie może być mała – na ułożenie drenów z zachowaniem zalecanych odległości potrzeba 60-90 m²;

· poziom wód gruntowych musi być niski – co najmniej 1,5 m pod drenażem;

· rodzaj gruntu musi zapewniać odpowiednie tempo przesiąkania ścieków – nie za szybkie i nie za wolne.

Najlepszy jest grunt piaszczysty lub gliniasto-piaszczysty. Jeżeli grunt jest trudno przepuszczalny lub zbyt łatwo przepuszczalny, trzeba go wymienić na piasek i dopiero na jego powierzchni ułożyć drenaż rozsączający. Gdy poziom wód gruntowych jest wysoki, wykonuje się tak zwany kopiec filtracyjny. Drenaż rozsączający układa się na nasypie o wysokości zapewniającej wymaganą odległość od wód gruntowych (czyli co najmniej 1,5 m). Przykrywa się go warstwą ziemi, która ma chronić przed mrozem i wodami opadowymi. Takie rozwiązanie zwykle wymaga przepompowywania ścieków. Przydatność gruntu do rozsączania podziemnego może ocenić tylko specjalista.

Lokalizując drenaż, trzeba zachować minimalne odległości:

• od studni (również na sąsiedniej działce) 30 m,
• od budynku 3 m,
• od granicy działki 2 m,
• od drzew i dużych krzewów 3 m,
• nie można zbudować oczyszczalni z drenażem na terenach okresowo zalewanych

Długość i liczba ciągów drenarskich zależy od ilości ścieków dopływających, czyli od liczby stałych użytkowników oczyszczalni i warunków gruntowych (na przykład od wodoprzepuszczalności gruntu). Dla pięcioosobowej rodziny potrzebny jest drenaż składający się z 3-4 ciągów, długości 15-18 m każdy. Rury drenażowe układa się najczęściej na głębokości około 40 cm pod powierzchnią terenu, ze spadkiem 05-1,5%, zgodnie z kierunkiem przepływu ścieków i otacza warstwą kruszywa. Minimalna głębokość ułożenia drenażu to 35 cm, a maksymalna - około 80 cm. Odległość między ciągami to minimum 1,5 m.

3. Oczyszczalnie ze stałymi złożami biologicznymi.

W domach jednorodzinnych rzadko stosuje się oczyszczanie ścieków na złożu biologicznym. Jest to sposób wykorzystywany w trudnych warunkach wodno – gruntowych (wysoki poziom wód gruntowych, grunt nieprzepuszczalny albo bardzo przepuszczalny). Złoże biologiczne jest także niewrażliwe na zmiany przepływu ścieków w ciągu dnia i kilkudniowy całkowity brak dopływu. Jest również dobrym rozwiązaniem na terenach o zwartej zabudowie, gdyż nie wymaga dużej powierzchni.

Złoże biologiczne to zamknięty zbiornik wypełniony materiałem filtracyjnym, np. skałą wulkaniczną, tłuczniem kamieniami. Na powierzchni stałego złoża biologicznego rozwijają się mikroorganizmy wykorzystujące zanieczyszczenia jako pokarm. Na powierzchni złoża tworzy się błona biologiczna. Procesy rozkładu substancji organicznych wymagają natlenienia błony biologicznej. Oczyszczalnie budowane są zazwyczaj jako skomplikowane konstrukcje kilkuzbiornikowe. Wadą tych oczyszczalni jest relatywnie wysoka cena.

Rys. Oczyszczalnia z reaktorem biologicznym Wobet-Hydret.

4. Hydrobotaniczne oczyszczalnie ścieków.

Wykorzystują procesy sorpcji, reakcji utleniająco – redukujących oraz biologicznej aktywności roślin wodolubnych lub wodnych. Prawidłowo zaprojektowana oczyszczalnia ścieków wymaga powierzchni około 15 – 20 m2/mieszkańca. Wadą oczyszczalni jest zmniejszenie jej efektywności w sezonie zimowym.

5. Oczyszczalnie biologiczne wykorzystujące metodę osadu czynnego.

Bioreaktor z osadem czynnym nie wymaga dużej powierzchni. Jest wrażliwy na nierównomierny dopływ ścieków, który może niekorzystnie wpłynąć na efekt oczyszczania. Oczyszczalnie składają się z jednego zbiornika, w którym zachodzą procesy sedymentacji, flotacji, aeracji, utleniania biologicznego, nitryfikacji, denitryfikacji i defosfotacji. W komorze osadu czynnego następuje mieszanie i napowietrzanie ścieków oraz kłaczkowatych skupisk mikroorganizmów wykorzystujących zanieczyszczenia ścieków jako pożywkę. W oczyszczalniach następuje pełny proces oczyszczania ścieków. W wyniku procesu powstaje woda w 95% oczyszczona, która może być odprowadzona do gruntu, do oczka wodnego, rowu, rzeki lub służyć do podlewania roślin. Zastosowana technologia biologicznego oczyszczania ścieków z osadem czynnym gwarantuje otrzymanie parametrów ścieków zgodnie z obowiązującymi normami na okres życia projektu tj. 30 lat. Są też dostępne technologie oczyszczalni przydomowych, do których będzie można kierować nie tylko ścieki bytowe, ale również popłuczyny z dojarek.

Sterowanie pracą oczyszczalni odbywa się automatycznie. Oczyszczalnia nie wymaga, więc stałej obsługi, a jedynie okresowej kontroli.

6. Podsumowanie

O wyborze indywidualnej oczyszczalni ścieków decydują w znacznym stopniu nakłady inwestycyjne obejmujące koszt zakupu urządzeń oraz koszty ich montażu. Wybór indywidualnej oczyszczalni winien uwzględnić wymagania dotyczące jakości cieków oczyszczonych, warunki wodno – gruntowe oraz odbiorniki oczyszczonych ścieków. Niezwykle istotnym problemem jest możliwość kontroli pracy oczyszczalni – skuteczności oczyszczania ścieków. Oczyszczalnie biologiczne ze stałym złożem biologicznym w zbiorniku oczyszczalni oraz oczyszczalnie wykorzystujące osad czynny umożliwiają pełną weryfikowaną pomiarami kontrolę oczyszczalni.

IV. Stan realizacji programu „Budowa przydomowych oczyszczalni”

1. Analiza różnych wariantów kanalizacji gminy

2. Przyjęcie na sesji Rady Gminy Załuski w dniu 10 października 2007r. Uchwały Nr 49/X/2007 w sprawie określenie zasad realizacji wieloletniej inwestycji polegającej na budowie przydomowych oczyszczalni.

3. Wyłonienie wykonawcy projektów budowlanych – HYDROPROJEKT

4. Opracowanie projektów technicznych przez Firmę HYDROPROJEKT

Główne założenia i warunki przystąpienia do projektu „Budowa przydomowych oczyszczalni”:

· Podpisanie stosownej deklaracji przystąpienia do programu

· Uiszczenia wkładu własnego w wysokości 15% inwestycji.

· Podpisanie umowy z Gminą na mocy, której właściciel nieruchomości przyzna inwestorowi tj. Gminie Załuski prawo do dysponowania terenem niezbędnym do zrealizowania inwestycji polegającej na budowie indywidualnych oczyszczalni ścieków

· Koordynowanie przez Gminę całości inwestycji i złożenie wniosku o fundusze unijne

· Po zakończeniu inwestycji podpisanie umowy użyczenia między Gminą a ostatecznymi użytkownikami na bezpłatne użytkowanie przydomowych oczyszczalni.

· W latach 2008- 2010 planowane jest do realizacji 400 szt. przydomowych oczyszczalni ścieków.

· Przewiduje się finansowanie przedsięwzięcia w sposób następujący:

- finansowanie inwestycji ze strony gospodarza – 15%

- finansowanie inwestycji ze strony Gminy - 10%

- finansowanie inwestycji ze środków unijnych – 75%

Nabór do pierwszego etapu został już zakończony. Zapisały się 203 osoby fizyczne oraz 13 innych podmiotów, np. Urząd Gminy, szkoły, plebanie w Kroczewie i Kamienicy, gospodarstwa agroturystyczne i inne.

W kolejnych latach realizacja projektu będzie kontynuowana w zależności od zapotrzebowania.